1. Triệu Vũ Vương thần phục nhà Hán
Triệu Vương thay nối ngôi trời, Định đô cứ hiểm đóng ngoài Phiên ngu . Loạn Tần gặp lúc Ngư Hồ , Trời nam riêng mở dư đồ một phương. Rồng Lưu bay cõi Phiếm dương , Mới sai Lục Giả đem sang ấn phù . Cõi nam lại cứ phong cho, Biên thùy gìn giữ cơ đồ vững an. Gặp khi gà Lữ gáy càn , Chia đôi Hán, Việt lại toan sinh lòng. Vì ai cấm chợ ngăn sông, Để cho dứt nẻo quan thông đôi nhà. Thân chinh hỏi tội Tràng sa Mân, ?u muôn dặm mở ra một lần. Hán Văn lấy đức mục lân, Sắc sai Lục giả cựu thần lại sang. Tỉ thư một bức chiếu vàng, Ngỏ điều ân ý, kể đường thủy chung. Triệu vương nghe cũng bằng lòng, Mới dâng tạ biểu một phong vào chầu. Ngoài tuy giữ lễ chư hầu, Trong theo hiệu đế làm đầu nước ta. Trăm hai mươi tuổi mới già, Tính năm ngự vị kể già bảy mươi. 2. Triệu Văn Vương và Triệu Minh Vương Văn vương vừa nối nghiệp đời, Lửa binh đâu lại động ngoài biên cương. Phong thư tâu với Hán hoàng, Nghĩa thanh sớm đã giục đường cất quân. Vương Khôi vâng lịnh tướng thần, Aải lang quét sạch bui trần một phương. Hán đình có chiếu ban sang, Sai con Triệu lại theo đường cống nghi. Xe rổng phút bỗng mây che, Minh vương ở Hán lại về nối ngôi. Bợm già bỗng rấm họa thai, Vợ là Cù thị vốn người Hàm đan Khuynh thành quen thói hồng nhan, Đã chuyên sủng ái lại toan tranh hành. Dâng thư xin với Hán đình, Lập con thế tử, phong mình cung phi. 3. Cù Thị xin nhập Hán Ai vương thơ ấu nối vì, Mẹ là cù hậu, nhiều bề riêng tây. Cầu phong đã rắp những ngày, Ngoài thông Bắc sứ trong gầy lệ giai. Khéo đâu dắc díu lạ đời, Sứ là Thiếu Quý vẫn người tình nhân. Hoa tàn lại bén hơi xuân, Giao hoan đôi mặt, hòa thân một lòng. Nghĩ rằng: về Hán là xong, Tình riêng phải mượn phép công mới già. Làm thư gửi sứ đưa qua; Mẹ con đã sắm sửa ra sang chầu. 4. Lữ Gia phá mưu Cù Thị Lữ Gia là tướng ở đầu. Đem lời can gián bây mưu xa gần. Một hai ngăn đón hành trần: "Để cho Triệu bích về Tần sao nên." Nàng Cù đã quyết một bên. Lại toan mượn lấy sứ quyền ra tay. Tiệc vui chén cúc giở say, Mắt đưa cao thấp, giáo lay dùng dằng. Đang khi hoan yến nửa chừng, Lữ Gia biết ý ngập ngừng bước ra. Chia quân cấm lữ về nhà, Tiềm mưu mới họp năm ba đại thần. Đôi bên hiềm khích thêm phần Mụ Cù yếu sức, sứ thần non gan. 5. Hán đánh Nam Việt Vũ thư đạt đến Nam quan, Hán sai binh mã hai ngàn kéo sang Lữ Gia truyền hịch bốn phương: Nỗi Hưng thơ dại, nỗi nàng dâm ô; Tình riêng chim Việt ngựa Hồ, Chuyên vần báu ngọc các đồ sạch không. Rắp toan bán nước làm công. Quên ơn thủa trước, không lòng mai sau. Cũng tuồng Lữ Trĩ khác đâu, Chồi non chẳng bẻ, rễ sâu khó đào. Quan binh một trận đổ vào, Lửa nào tiếc ngọc, nắng nào tiếc hoa. 6. Nhà Triệu mất Vệ Dương lên nối nghiệp nhà, Trong là quốc nạn, ngoài là địch nhân. Hai nghìn giết sạch Hán quân, Đem cờ sứ tiết để gần ải quan. Tạ từ giả tiếng nói van, Mấy nơi yếu hại sai quan đề phòng, Bỗng đâu Hán lại tiếp sang, Một kỳ tịnh tiến, năm đường giáp công. Trong thành một ngọn lửa thông, Chiêu hàng ngoài mạc, hội đồng các dinh. Chạy ra lại gặp truy binh, Vệ vương, Lữ tướng buộc mình cửa hiên. Kể từ Triệu lịch kỷ niên, Năm ngoài chín chục, ngôi truyền năm vua. Trách ai gây việc tranh đua, Vắn đài vận nước, được thua cơ trời. |
Hồi 04 - Nhà Hán đô hộ và Hai Bà Trưng (111 - 43 CN)
1. Chính sách nhà Tây Hán
Giao Châu mới thuộc nước người,
Dấy về Tây Hán là đời Nguyên phong .
Bản đồ vào sách hỗn đồng,
Đất chia chín quận , quan phong thú thần .
Đầu sai Thạch Đái trị dân,
Cầm quyền tiết việt giữ phần phong cương.
Tuần tuyên mới có Tích Quang,
Dạy dân lễ nghiã theo đường hoa phong .
Nhâm Diên khuyên việc canh nông,
Đổi nghề ngư liệp về trong khuê điền .
Sính nghi lại giúp bổng tiền,
Khiến người bần khổ thỏa nguyền thất gia.
Văn phong nhức dấy gần xa,
Tự hai hiền thú ấy là khai tiên.
Luân hồi trăm có dư niên,
Trải qua Đông Hán thừa tuyên mấy người.
2. Hai bà Trưng dựng nền Độc lập
Đường ca lâu đã vắng lời,
Đến như Tô Định là người chí hung.
Bà Trưng quê ở châu Phong,
Giận người tham bạo thù chồng chẳng quên.
Chị em nặng một lời nguyền,
Phất cờ nương tử thay quyền tướng quân.
Ngàn Tây nổi áng phong trần,
Ầm ầm binh mã xuống gần Long biên.
Hồng quần nhẹ bước chinh yên,
Đuổi ngay Tô Định dẹp tan biên thành.
Đô kỳ đóng cõi Mê Linh,
Lĩnh nam riêng một triều đình nước ta.
Ba thu gánh vác sơn hà,
Một là báo phục, hai là bá vương.
Uy thanh động đến Bắc phương.
Hán sai Mã Viện lên đường tiến công.
Hồ Tây đua sức vẫy vùng,
Nữ nhi chống với anh hùng được nao?
Cấm Khê đến lúc hiểm nghèo,
Chị em thất thế cũng liều với sông.
Phục Ba mới dựng cột đồng,
Aỉ quan truyền dấu biên công cõi ngoài.
Trưng vương vắng mặt còn ai?
Đi về thay đổi mặc người Hán quan.
Giao Châu mới thuộc nước người,
Dấy về Tây Hán là đời Nguyên phong .
Bản đồ vào sách hỗn đồng,
Đất chia chín quận , quan phong thú thần .
Đầu sai Thạch Đái trị dân,
Cầm quyền tiết việt giữ phần phong cương.
Tuần tuyên mới có Tích Quang,
Dạy dân lễ nghiã theo đường hoa phong .
Nhâm Diên khuyên việc canh nông,
Đổi nghề ngư liệp về trong khuê điền .
Sính nghi lại giúp bổng tiền,
Khiến người bần khổ thỏa nguyền thất gia.
Văn phong nhức dấy gần xa,
Tự hai hiền thú ấy là khai tiên.
Luân hồi trăm có dư niên,
Trải qua Đông Hán thừa tuyên mấy người.
2. Hai bà Trưng dựng nền Độc lập
Đường ca lâu đã vắng lời,
Đến như Tô Định là người chí hung.
Bà Trưng quê ở châu Phong,
Giận người tham bạo thù chồng chẳng quên.
Chị em nặng một lời nguyền,
Phất cờ nương tử thay quyền tướng quân.
Ngàn Tây nổi áng phong trần,
Ầm ầm binh mã xuống gần Long biên.
Hồng quần nhẹ bước chinh yên,
Đuổi ngay Tô Định dẹp tan biên thành.
Đô kỳ đóng cõi Mê Linh,
Lĩnh nam riêng một triều đình nước ta.
Ba thu gánh vác sơn hà,
Một là báo phục, hai là bá vương.
Uy thanh động đến Bắc phương.
Hán sai Mã Viện lên đường tiến công.
Hồ Tây đua sức vẫy vùng,
Nữ nhi chống với anh hùng được nao?
Cấm Khê đến lúc hiểm nghèo,
Chị em thất thế cũng liều với sông.
Phục Ba mới dựng cột đồng,
Aỉ quan truyền dấu biên công cõi ngoài.
Trưng vương vắng mặt còn ai?
Đi về thay đổi mặc người Hán quan.
